Sesja TFP z perspektywy prawa autorskiego cz.2 – naruszenia prawa
W poprzednim poście, omówiliśmy czym jest sesja TFP. Dzisiaj zajmiemy się tematyką nieuprawnionego wykorzystania cudzych zdjęć. Mogą to być zdjęcia pochodzące z sesji TFP, ale również jakiekolwiek inne utwory fotograficzne.
Trzeba jednak już na wstępie podkreślić, że zamieszczenie zdjęcia w Internecie nie stanowi zezwolenia jego twórcy (ani osoby na zdjęciu przedstawionej) na wykorzystanie go przez inne osoby. W szczególności na innych stronach internetowych.
Z jakimi przypadkami naruszenia praw autorskich do fotografii możemy spotkać się w sieci?
Każdy z nas na pewno natrafił na sklepy internetowe oferujące swoje produkty na przykładzie idealnie zrobionych zdjęć. W wielu przypadkach pięknie wystylizowane zdjęcia nie są jednak pracą wykonaną na zlecenie takiego sklepu, lecz zdjęciem „pobranym z Internetu”. Niestety wiele osób prowadzących e-biznes nie zdaje sobie sprawy z tego, że działając w ten sposób naruszają prawa innych osób.
Kolejny przykład to sytuacja, do której bardzo często dochodzi w mediach społecznościowych. Bardzo często bowiem zdarza się wykorzystanie zdjęć udostępnionych na portalach typu Facebook czy Instagram w celu uatrakcyjnienia „fejkowych” kont na innych profilach, często randkowych. Przypominamy, że dodanie zdjęcia na portal społecznościowy nie stanowi pozwolenia na jego dowolne wykorzystywanie przez inne osoby!
Bardzo właściwą interpretację problemu jakim jest naruszenie praw autorskich do fotografii możemy zobaczyć w wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 października 2012, w którym wskazano:
Naruszenie praw majątkowych do utworu fotograficznego polega zwykle na wykorzystaniu go wprost w całości lub we fragmentach. Ochronie może też jednak podlegać, w przypadku zdjęć pozowanych, ich szczególna kompozycja, w twórczy sposób wykorzystująca odpowiedni układ osób, przedmiotów, elementów krajobrazu itp.
Jak dochodzi do naruszenia praw autorskich i czego możemy się domagać?
Z prawnego punktu widzenia, w przypadku prawa autorskiego nie ma znaczenia czy działanie było zawinione czy też nie. Oczywiście kwestia winy lub jej braku będzie miała wpływ na zakres odpowiedzialności oraz na możliwość dochodzenia niektórych sankcji. Ale brak winy nie będzie zupełnie wyłączać odpowiedzialności z tytułu dokonanego naruszenia.
Jeśli nasze osobiste prawa autorskie twórcy – lub prawo do naszego wizerunku, który został uwieńczony na zdjęciu – zostały przez kogoś naruszone możemy się domagać:
– zaniechania tego działania,
– aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków,
– złożenia publicznego oświadczenia o odpowiedniej treści i formie,
– jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub – na żądanie twórcy – zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.
Dodatkowo, jeśli doszło do naruszenia tzw. majątkowych praw autorskich, osoba uprawniona może żądać:
– zaniechania naruszania;
– usunięcia skutków naruszenia;
– naprawienia wyrządzonej szkody: na zasadach ogólnych albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;
– wydania uzyskanych korzyści.
Odpowiedzialność karna za naruszenie praw autorskich
Osoba, która przywłaszcza sobie autorstwo lub wprowadza w błąd co do autorstwa dotyczącego całości lub tylko części utworu podlega zgodnie z ustawą o prawie autorskim karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Takiej samej karze będzie podlegać osoba, która rozpowszechnia cudzy utwór bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy. Niezależnie od tego, czy w wersji oryginalnej czy w postaci opracowania.
Natomiast osoba, która wbrew ustalonym warunkom albo bez uprawnień rozpowszechnia cudzy utwór, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Jeśli taka osoba działała w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Zdarza się, że niektóre osoby uczyniły sobie z rozpowszechniania bez uprawnień cudzych utworów stałe źródło dochodu albo działalność przestępną. Wówczas podlegają karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.
Jeśli chcecie więcej dowiedzieć się, jak prawidłowo korzystać z cudzych zdjęć w Internecie oraz jakie mity powszechnie panują w tym temacie, to zapraszamy do zapoznania się z naszym postem poświęconym tej tematyce.